Inhoud

• Wat doet fenelzine en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik fenelzine gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

fenelzine

Fenelzine beïnvloedt in de hersenen de hoeveelheid van sommige lichaamseigen stoffen, zoals serotonine en noradrenaline. Deze natuurlijk voorkomende stoffen spelen een rol bij stemmingen en emoties.

Artsen schrijven het voor bij sommige vormen van depressie, paniekstoornis, posttraumatische stressstoornis en sociale fobie (angst).

Wat doet fenelzine en waarbij gebruik ik het?

Depressie

Verschijnselen
Bij depressiviteit is er sprake van een sombere stemming, geen interesse en plezier meer in de dingen van het leven. Iemand die depressief is, voelt zich vaak waardeloos en heeft schuldgevoelens. Ook kunnen depressieve mensen snel geïrriteerd zijn en moeite hebben met inslapen of doorslapen.

Behandeling
Depressieve klachten kunnen worden behandeld met psychotherapie (gesprekstherapie), met medicijnen, of een combinatie van beide. Uw arts zal met u bepalen welke behandeling voor u het beste is. Het hangt van uw persoonlijke situatie af en van het soort depressie, met welk medicijn uw arts zal starten.
Uw arts zal fenelzine alleen voorschrijven als andere medicijnen tegen depressie onvoldoende werken. Het heeft namelijk meer bijwerkingen dan andere middelen tegen depressie.

Werking
Het kan 2 tot 6 weken duren voordat u het effect van fenelzine merkt. De eerste weken kunt u wel al last krijgen van de bijwerkingen. Stop dan niet met dit medicijn. Meestal verminderen de bijwerkingen als u er gewend aan bent geraakt.

Nadat uw klachten zijn verbeterd, moet u fenelzine nog minstens een half jaar doorgebruiken. U voorkomt hiermee dat de depressie terugkomt.

Lees meer over depressie . “

Paniekstoornis

Verschijnselen
Bij een paniekstoornis heeft u ongewoon sterke aanvallen van paniek. U krijgt dan allerlei lichamelijke verschijnselen, zoals zweten, trillen, duizeligheid, misselijkheid, slappe benen en hartkloppingen. U kunt tijdens een aanval het gevoel krijgen dat u doodgaat of gek wordt.

Hiervan heeft iedereen wel eens in geringe mate last, maar bij een paniekstoornis heeft u ongewoon sterke aanvallen van paniek. De aanvallen beheersen dan uw leven. Ook kunt u een voortdurende angst hebben om opnieuw een paniekaanval te krijgen.

Sommige mensen proberen de situatie waarin een paniekaanval ontstaat te vermijden. Soms lukt het niet meer te gaan werken of naar buiten te gaan (straatvrees) uit angst voor een nieuwe aanval.

Behandeling
Iedereen heeft wel eens een lichte mate van paniek ervaren, maar als de klachten extreem vaak voorkomen en zeer heftig zijn, dan kunnen ze uw welzijn en dat van de mensen in uw omgeving sterk verminderen.

De behandeling van een paniekstoornis bestaat uit gesprekken met een arts of psycholoog (gesprekstherapie). Vaak wordt deze gesprekstherapie gecombineerd met een antidepressivum. Uw arts zal fenelzine alleen voorschrijven als andere medicijnen tegen paniekstoornis onvoldoende werken. Het heeft namelijk meer bijwerkingen dan andere middelen tegen paniekstoornissen.

Effect
Het kan 2 tot 6 weken duren voordat u het effect van fenelzine merkt. De eerste weken kunt u wel last krijgen van de bijwerkingen. Stop dan niet met dit medicijn. Meestal verminderen de bijwerkingen als u gewend bent geraakt aan dit medicijn.
Als het medicijn bij u helpt, adviseert uw arts meestal om het langdurig (meerdere jaren) te gebruiken.

Lees meer over paniekstoornis . “

Posttraumatische stressstoornis

Verschijnselen
Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) kan ontstaan na een traumatische gebeurtenis. Bijvoorbeeld een bedreiging, een verkrachting, een ramp of een ongeluk. Als het niet lukt dit te verwerken, kan iemand een posttraumatische stressstoornis krijgen. Dit kan direct na de traumatische gebeurtenis beginnen, of pas veel later.

Men krijgt dan verschijnselen van toegenomen angst of spanning die er voor de traumatische gebeurtenis niet waren, bijvoorbeeld slecht slapen, concentratieproblemen of heftige schrikreacties. Ook beleeft men details van de gebeurtenis vaak opnieuw in de vorm van nachtmerries of herinneringen die men niet uit het hoofd kan zetten.

Behandeling
Om de traumatische gebeurtenis te verwerken, kunnen gesprekken met een psychiater of psycholoog (psychotherapie) helpen. Vaak wordt deze therapie gecombineerd met een antidepressivum. Uw arts zal fenelzine alleen voorschrijven als andere medicijnen tegen PTSS onvoldoende werken. Het heeft namelijk meer bijwerkingen dan andere middelen tegen PTSS.

Effect
Het kan 2 tot 6 weken duren voordat u het effect van fenelzine merkt. De eerste weken kunt u wel last krijgen van de bijwerkingen. Stop dan niet met dit medicijn. Meestal verminderen de bijwerkingen als u gewend bent geraakt aan dit medicijn.
Als het medicijn bij u helpt, adviseert uw arts meestal om het langdurig (meer dan 1 jaar) te gebruiken.

Lees meer over posttraumatische stressstoornis . “

Sociale fobie

Verschijnselen
Bij een sociale fobie hebben mensen een extreme en ongegronde angst voor kritiek van anderen. Men heeft daarbij last van lichamelijke verschijnselen, zoals trillen, zweten, blozen en hartkloppingen. Hiervan heeft iedereen wel eens in geringe mate last.

Behandeling
Als de klachten extreem vaak voorkomen en zeer heftig zijn, dan kunnen ze uw welzijn sterk verminderen. Behandeling door een psychiater of psycholoog (gedragstherapie) vormen de basis van de behandeling. Deze behandeling werkt bij drie op de vier mensen. Soms wordt deze therapie gecombineerd met een antidepressivum. Uw arts zal fenelzine alleen voorschrijven als andere medicijnen tegen sociale fobie onvoldoende werken. Het heeft namelijk meer bijwerkingen dan andere middelen tegen sociale fobie.

Effect
Het kan 3 maanden duren voordat u het effect van fenelzine merkt. De eerste weken kunt u wel last krijgen van de bijwerkingen. Stop dan niet met dit medicijn. Meestal verminderen de bijwerkingen als u gewend bent geraakt aan dit medicijn.
Als het medicijn bij u helpt, adviseert uw arts meestal om het langdurig (minstens 1 jaar) te gebruiken.

Lees meer over sociale fobie . “

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Duizeligheid, vooral als u opstaat uit bed of uit een stoel.

  Dit kan het gevolg zijn van een lagere bloeddruk. Meestal gaat de duizeligheid in enkele dagen tot weken over, als uw lichaam zich heeft ingesteld op de lagere bloeddruk.
  Als u zich duizelig voelt, sta dan niet te snel op uit bed of van een stoel. U kunt het best even liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen. Ook kunt u tijdelijk iets meer zout gebruiken, bijvoorbeeld door wat vaker bouillon te drinken. Overleg hierover met uw arts. Als u na enkele weken nog steeds last heeft van duizeligheid, moet u ook uw arts raadplegen.

• Moeite om in of door te slapen.

  Soms helpt het om de laatste dosis van de dag voor 3 uur 's middags in te nemen. Overleg hierover met uw arts.

• Seksuele stoornissen, zoals minder zin in vrijen, moeilijke erectie en te late zaadlozing.

  Deze bijwerkingen gaan over als u met het middel stopt. Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Hoofdpijn

• Hoge bloeddruk. Zeer zelden een plotselinge ernstige bloeddrukverhoging. Dit merkt u aan bonzende hoofdpijn, misselijkheid, overgeven, wazig zien, pijn op de borst en hartkloppingen. Als u dit merkt moet u direct contact opnemen met uw arts. Deze bijwerking komt vooral voor als u voedsel of drank met het aminozuur tyramine gebruikt. U mag daarom GEEN voedsel of drank met tyramine gebruiken.

  Tyramine zit in oude gerijpte kaas, camembert, brie, biergist en marmite. Ook dranken kunnen tyramine bevatten, namelijk witbier, zware bieren zoals Belgisch bier en tapbier, champagne en chiantiwijn.
  Het is ook belangrijk dat u alleen vers vlees en vis eet. Als u vlees of vis lang bewaart komen er meer bacteriën in. Deze bacteriën zetten de eiwitten in vlees of vis om in tyramine. Hoe langer u het bewaart, hoe meer tyramine erin zit.
  Van voeding met weinig tyramine mag u wel kleine hoeveelheden eten. Overleg hierover met uw diëtist. Uw diëtist kan u een uitgebreid voedingsadvies geven.

  Uw arts zal uw bloeddruk regelmatig controleren.

• Spierpijn, spierschokken, stijve spieren, pijnlijke handen. Heeft u, behalve spierpijn of stijve spieren, ook koorts, hartkloppingen of een verminderd bewustzijn? Waarschuw dan direct een arts.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Droge mond

  Hierdoor kunnen zich eerder gaatjes in uw gebit ontwikkelen. Poets en flos daarom extra goed als u merkt dat u last heeft van een droge mond. Laat eventueel de tandarts vaker controleren.

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid en verstopping.

  Dit gaat meestal binnen enkele dagen over, als u gewend bent geraakt aan het medicijn. U heeft minder last van misselijkheid als u het met wat voedsel inneemt.

• Sufheid, slaperigheid, vermoeidheid en een verminderd reactievermogen.

  Dit is vooral lastig bij activiteiten waarbij uw oplettendheid erg nodig is, zoals autorijden, het beklimmen van een ladder of het bewaken van processen op het werk. Onderneem geen risicovolle activiteiten de eerste week van de behandeling. U moet dan nog aan het middel wennen. Kijk daarna hoe u op dit middel reageert.

• Trillen, beven, zwak gevoel.

• Na enkele maanden: gewichtstoename.

  Let daarom goed op wat en hoeveel u eet. Vraag uw huisarts om een verwijzing naar een diëtist als u te veel aankomt.

• Verwardheid, nervositeit, onrust en angst. Vooral mensen die zelf al verward zijn of die lijden aan manische depressiviteit zijn hier gevoelig voor. Verder kunnen agressieve gevoelens en zelfmoordgedachten verergeren, vooral in het begin van het gebruik en bij mensen jonger dan 25 jaar.

   Waarschuw uw arts als u deze bijwerkingen merkt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Moeilijk kunnen plassen.

  Dit is vooral van belang als u al moeite met plassen heeft door een vergrote prostaat. Neem contact op met uw arts als u dit merkt.

• Wazig zien

• Huiduitslag en jeuk.

  In zeldzame gevallen kan er een ernstige huidziekte ontstaan, namelijk lupus erythematodes (LE).

• Zweten

• Stuipen. Bij mensen met epilepsie kan een aanval worden uitgelokt.

  Overleg over dit risico met uw arts.

• Verminderde leverwerking, leverontsteking, leverfalen. Waarschuw uw arts als u een van de volgende verschijnselen merkt: buikpijn, misselijkheid, donkere verkleuring van de urine, gele kleur van huid, slijmvliezen of oogwit.

  Uw arts zal de werking van de lever regelmatig controleren.

• Een te sterke daling van uw bloedglucose (een 'hypo'). De verschijnselen van een 'hypo' zijn: honger, een wisselend humeur, verwardheid, hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid, bleek gezicht, wazig zien, beven en zweten.

  U kunt deze verschijnselen opheffen door iets te eten of te drinken. Bijvoorbeeld suikerklontjes, druivensuikertabletten, extra zoete limonade of een sportdrankje. Kunstmatige zoetstoffen hebben geen effect, dus neem bij een 'hypo' geen 'light' drankje.

• Minder aanmaak van witte bloedcellen. Hierdoor heeft u meer kans op infecties.

  Overleg met uw arts, als u merkt dat u vaker infecties heeft.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik fenelzine gebruiken met andere medicijnen?

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Andere medicijnen die het reactievermogen verminderen. Bij deze middelen is vaak op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op bijvoorbeeld de rijvaardigheid versterken elkaar. Rijd geen auto als u naast fenelzine een ander medicijn gebruikt dat het reactievermogen beïnvloedt.
• Methylfenidaat, amfetamine en dexamfetamine (gebruikt bij ADHD en de slaapziekte narcolepsie). Samen met fenelzine kan een gevaarlijk hoge bloeddruk ontstaan. Gebruik deze medicijnen daarom NIET.
• Medicijnen tegen te lage bloeddruk, zoals injecties met dopamine, efedrine of fenylefrine. Samen met fenelzine kan een gevaarlijk hoge bloeddruk ontstaan. U mag deze medicijnen daarom NIET toegediend krijgen als u ook fenelzine gebruikt.

 

Bij combinatie van fenelzine met een van onderstaande medicijnen heeft u kans op de ernstige bijwerking ‘serotonine-syndroom’. U krijgt dan spiertrekkingen, trillen, koorts, zweten, hartkloppingen, opgewondenheid, angst, verwardheid en bewustzijnsverlies (coma).
De kans op deze bijwerking duurt nog 2 weken voort nadat u bent gestopt met fenelzine.

• Andere medicijnen tegen depressie, namelijk citalopram, escitalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine, sertraline, clomipramine, imipramine, duloxetine, trazodon, venlafaxine en vortioxetine. Gebruik deze medicijnen NIET samen met fenelzine. Als u met een van deze medicijnen bent gestopt, moet u nog enige tijd wachten voordat u met fenelzine begint. Deze periode duurt, afhankelijk van het middel, 1 tot 5 weken. Raadpleeg hierover uw arts of apotheker.
• De pijnstillers fentanyl en pethidine. Gebruik deze NIET als u ook fenelzine gebruikt. Ook na stoppen met fenelzine duurt het twee weken voordat u deze medicijnen mag gebruiken. Overleg met uw arts of apotheker wanneer u mag starten met fenelzine als u stopt met fentanyl. Na stoppen met pethidine duurt het vier dagen voordat u fenelzine kunt gebruiken.
• De pijnstillers oxycodon en tramadol. Als u deze toch moet gebruiken, moet u letten op de verschijnselen van het serotonine-syndroom. Vertel dit ook aan mensen in uw omgeving. Het is voor uzelf namelijk lastig tijdig te herkennen, bijvoorbeeld door verwardheid of een verminderd bewustzijn.
• Het hoestmiddel dextromethorfan. Gebruik dit hoestmiddel NIET. Ook na stoppen met dextromethorfan duurt het één dag voordat u fenelzine kunt gebruiken.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts. Vertel uw arts altijd dat u fenelzine gebruikt.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Dit komt door bijwerkingen, zoals sufheid, slaperigheid, vermoeidheid, duizeligheid en wazig zien. U mag de eerste week dat u dit medicijn gebruikt niet autorijden. Rijd ook geen auto als de dosering omhoog gaat. Pas nadat u gedurende 1 week dezelfde dosering gebruikt, mag u weer autorijden.
Na een week zijn de meeste mensen voldoende gewend geraakt aan de effecten. U mag dan weer autorijden. Maar doe dat alleen als u geen last meer heeft van de bijwerkingen.

Let op: ook depressiviteit of ernstige paniekaanvallen kunnen een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema ‘Medicijnen in het verkeer‘ lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol versterkt de duizeligheid en het versuffende effect van dit middel. Ook als u hier niets meer van merkt, omdat u gewend bent geraakt aan dit medicijn, kunt u door het gebruik van alcohol erg suf worden. Beperk daarom het gebruik van alcohol en drink het liever niet.

alles eten?
U mag geen voedsel of drank met veel van het aminozuur tyramine gebruiken. Uw bloeddruk kan hierdoor veel te hoog worden. Dit merkt u aan hevige bonzende hoofdpijn, misselijkheid, overgeven, wazig zien, pijn op de borst en hartkloppingen. Als u dit merkt moet u direct contact opnemen met uw arts.

Voedsel waar veel tyramine in zit, is bijvoorbeeld oude gerijpte kaas, camembert, brie, biergist en marmite. Dranken met veel tyramine zijn bijvoorbeeld witbier, zware bieren zoals Belgisch bier en tapbier, champagne en chiantiwijn.

Ook vlees en vis kunnen tyramine bevatten, vooral als u deze langer bewaart. De bacteriën in het vlees en vis zetten de eiwitten namelijk om in tyramine. Hoe langer u het bewaart, hoe meer tyramine erin zit. Eet dus alleen vers vlees of verse vis.

Van voedsel dat tyramine bevat, maar niet zoveel, mag u kleine hoeveelheden eten. Overleg dit met uw diëtist. Uw diëtist kan u een uitgebreid voedingsadvies geven.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn alleen in overleg met uw arts. Weeg met uw arts de ernst van uw aandoening af tegen het risico van dit medicijn voor het kind. Er zijn niet veel zwangere vrouwen die dit medicijn hebben gebruikt. Daarom is niet zeker wat de risico’s zijn voor zwangere vrouwen en hun kind. Wel is bekend dat bij gebruik van dit medicijn tot aan de bevalling het kind ontwenningsverschijnselen kan krijgen na de geboorte. Dit merkt u aan trillen, een onregelmatige ademhaling, slecht drinken en hard huilen. Maar soms kan het ook schadelijk voor de baby of voor u zijn, als uw aandoening niet zo goed mogelijk behandeld wordt. Zo kunnen depressieve klachten ook schadelijk zijn voor de moeder en het kind. Stoppen met dit medicijn als u al zwanger bent wordt dan meestal niet aangeraden. Overleg daarom met uw arts over de voor- en nadelen.

Heeft u een kinderwens? Overleg dan eerst met uw arts. Misschien kan uw arts u een ander medicijn voorschrijven, waarmee meer ervaring is bij zwangeren.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Dit medicijn komt in de moedermelk terecht. Het is niet bekend of dit schadelijk voor de baby is. Misschien kunt u overstappen op een ander medicijn. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
U slikt fenelzine 1, 2 of 3 keer per dag. U kunt het medicijn het beste innemen tijdens of vlak na het eten. U heeft dan de minste kans op misselijkheid.
Krijgt u last van slapeloosheid door dit medicijn? Als u fenelzine 1 of 2 keer per dag slikt, kunt u slapeloosheid tegengaan door de laatste tablet van de dag voor 3 uur ’s middags in te nemen. Overleg met uw arts, of dit voor u mogelijk is.

Hoelang?

• Depressie: na verbetering van uw klachten moet u het meestal 6 maanden blijven gebruiken, soms langer.
• Paniekstoornis: meestal meerdere jaren.
• Posttraumatische stresstoornis: meestal meer dan 1 jaar.
• Sociale fobie: minstens 1 jaar.